Türk Boyları

IVI    KAYI BOYU GÖÇLERİ   IVI

Kayı Boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi. Reşidüddin'nin listesinde sembolleri şahin, yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğandır. Kayı güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı Boyu'nun damgası iki ok ve bir yaydan oluşur. Babası Gün Han ve dedesi Oğuz Han olan Kayı Han, bu boyun ilk atasıdır. Divân-ı Lügati't-Türk'te belgeleri;  olarak tanımlanmaktadır.

Kayılar,11. yüzyılda Selçuklu Devleti bünyesinde ekseriyetle Horasan bölgesinde varlıklarını sürdürmekteydiler. Selçuklu tebaası olmayan, ancak Selçuklu Devleti hudutları içerisinde diğer Türk boyları gibi konar/göçer yaşayan Kayılar, Anadolu’ya iki ayrı dönemde iki ayrı kol hâlinde girdiler. İlk önemli Kayı kolu Malazgirt Zaferi ile Anadolu’ya giriş yapmış ve ilerleyen yıllarda güçlenerek Artuklu Beyliği'ni kurmuşlardı. Horasan ve Merv bölgesinde varlıklarını devam ettiren bir diğer Kayı kolu ise Moğol baskıları nedeniyle batıya doğru sürüklenmiş, Harzemşahlar ile birlikte 12. yüzyılın sonlarında Anadolu’ya girmişlerdir.

Anadolu’ya göçlerinde takriben 70.000 çadırlık geniş bir nüfusa sahip oldukları sanılmakta olup kendi kaderlerini kendileri belirlemiş ve Türk Tarihindeki yerlerini 12. yüzyıl itibarıyla almışlardır.

Ertuğrul Gazi aşireti ile bu bölgeye 13. yüzyılda gelmiştir. Uzun süre Kayı Aşireti üzerinde araştırma yapan belgesel yönetmeni Tekin Gün Kayı Aşireti, Moğol istilası nedeni ile kendine yeni bir yurt bulmak için Horasan’ın Merv şehri yakınındaki Mahan bölgesinden Gündüz Bey (Süleyman Şah) (Ertuğrul Gazi’nin babasının adı birçok kaynakta Süleyman Şah olarak geçmektedir. Uzun süre tartışmaya sebep olan bu konu üzerinde “Osman b. Ertuğrul b. Gündüz“ ibaresinin yazılı olduğu Osman Bey’e ait bir sikkenin bulunmasıyla tarihçiler, kesinliğe kavuştuğunu savunmaktadır.) komutasında gelerek Anadolu’ya girdi.

Anadolu'ya gelen boylardan biri olmakla beraber önce Ahlat bölgesine yerleşmişlerdir. Anadolu Selçuklu sultanı I. Alâeddin Keykubad bu sırada göçebe hayatını yaşayan Kayıları; Viranşehir, Halep ve Karacadağ yöresine yerleştirmiştir. Ertuğrul ile Dündar beyler Söğüt ve Domaniç yörelerine yerleşmişlerdir. Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak kullanmışlardır.

Ertuğrul Bey, bu tarihlerde Türkiye Selçukluları Devleti’nin batı sınırında bir ”uçbeyi’ idi. Uçbeylerinin görevi sınırları korumaktı. Ertuğrul Bey, çok ileri bir yaşta Söğüt’te öldü (1281).

Kayı Boyu, Osmanlının kuruluş dönemlerinde Evrenos Gazi ve Hacı İlbey gibi beyleri ile balkanların fethinde büyük yararlılık göstermiş, Vardar ovası ve Kaza-i Cuma yöresine yerleşmişlerdir. Evrenos Gazi ve Hacı İlbey'in aileleri bugün bile bilinmektedir.

Osman Gazi'nin ağabeyi olan Gündüz Alp (Gündüz Bey) soyundan gelen Amuca Kabilesi (Amucalar), hâlen Yozgat kadışehri örencik köyü, Kırklareli ve Tekirdağ'ın çeşitli köylerinde, Güneydoğu Bulgaristan'da, Balıkesir'in Ertuğrul köyünde ve Eskişehir Mihalıççık ilçesinde varlıklarını sürdürmektedirler.

KAYNAKÇA:

Kayı Boyu Tarihi

Kayılar